Tưởng nhớ danh nhân, Tiến sĩ Đỗ Cận.
Ngày 1-3, xã Minh Đức (T.X Phổ Yên) đã tổ chức lễ dâng hương danh nhân Tiến sĩ Đỗ Cận Xuân Mậu Tuất tại đền thờ ông ở xóm Thống Thượng (ảnh). Đông đảo nhân dân địa phương cùng du khách thập phương đã tới tham dự. Ngay sau lễ dâng hương, người dân địa phương cùng tham gia các trò chơi dân gian như: Đập niêu, cờ tướng và các hoạt động thể thao: bóng chuyền nam, nữ; kéo co…
Năm 2014, đền thờ Đỗ Cận đã được công nhận Di tích lịch sử cấp Quốc gia song những năm qua chưa được tôn tạo. Năm 2018, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã khảo sát và có chủ trương tu bổ đền Đỗ Cận, chính quyền địa phương mong muốn các doanh nghiệp, nhà hảo tâm và nhân dân chung tay góp sức xây dựng ngôi đền khang trang hơn.
Tiến sĩ Đỗ Cận, tên thật là Đỗ Viễn, tự là Hữu Khác, hiệu là Phổ Sơn, sinh năm Giáp Dần, niên hiệu Thiệu Bình năm thứ nhất (1434) đời Vua Lê Thái Tông, quê ở làng Thống Thượng ( xã Minh Đức, huyện Phổ Yên, tỉnhThái Nguyên). Ông là người học giỏi nhưng lận đận con đường khoa cử. Mãi đến năm 45 tuổi (1478) ông mới đỗ Tiến sỹ và được lưu danh tại bia Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Mến mộ tài năng đặc biệt của ông, Vua Lê Thánh Tông cho đổi tên Đỗ Viễn thành Đỗ Cận.
Ông là thành viên của “Tao Đàn Nhị thập bát tú” (28 ngôi sao của Tao Đàn) – nơi tập hợp những nhà thơ tài năng xuất chúng của nền thi ca cung đình do Vua Lê Thánh Tông sáng lập. Trong vòng 20 năm tận tâm cống hiến và phấn đấu, từ một chức quan nhỏ hàm Tòng Thất phẩm, Đỗ Cận được cử làm Phó sứ “mang chuông đi đánh xứ người”(thời nhà Minh), làm Tham Nghị xứ Quảng Nam, rồi làm tới chức Thượng thư đứng đầu 1 trong 6 bộ của Triều đình nhà Lê với hàm Tòng Nhị phẩm.
Rời chốn quan trường, ông về quê sống cuộc đời giản dị. Gần gũi, thương dân, ông hướng dẫn mọi người tăng gia, sản xuất; bày cách làm thuỷ lợi, khắc phục bão lũ, thiên tai; tôn thờ các vị anh hùng dân tộc. Ngưỡng mộ và ghi ơn công đức của Đỗ đại khoa Tiến sĩ Đỗ Cận, sau khi ông mất nhân dân Phổ Yên lập đền ngay chân núi Phổ Sơn để thờ phụng người con vĩ đại của quê hương.
Nhân dịp này Hội đồng họ Đỗ (Đậu) tỉnh Thái Nguyên đã ủng hộ vào Quỹ của đền thờ 3.000.000 đồng (Nguồn tiền được thành các viên BCH tham gia ủng hộ trực tiếp không lấy từ quỹ hội).
Thành tâm, kính cẩn dâng hương, tưởng nhớ vị Tiến sĩ đại khoa họ Đỗ, bản Khấn văn của Đoàn đại biểu họ Đỗ (Đậu) tỉnh Thái Nguyên đã khẳng định tài năng và ngợi ca công đức của ông.
–Đỗ Tuân–
