Những ngày này, cả nước đang nô nức chuẩn bị cho một sự kiện trọng đại: kỷ niệm 80 năm ngày Độc lập.
SixAm Cafe muốn kể cho các bạn nghe một câu chuyện đặc biệt, một câu chuyện có thật về cà phê, về lòng yêu nước và về một trong những trang sử hào hùng của dân tộc.
Có một câu chuyện mà mỗi khi nhắc đến, trái tim lại rung lên, về một đồn điền cà phê rộng lớn ở Chi Nê, Hòa Bình. Câu chuyện khá dài mong các bạn hãy kiên nhẫn cùng chúng tôi ôn lại lịch sử.
Đầu thế kỷ 20, người Pháp mang cây cà phê đến Việt Nam. Vùng Chi Nê, với địa hình đồi núi thấp và thổ nhưỡng đặc biệt, đã trở thành trung tâm cà phê lớn nhất xứ Bắc Kỳ. Nhưng câu chuyện thật sự bắt đầu vào năm 1943, khi đồn điền này được bán lại cho một người Việt Nam yêu nước: ông Đỗ Đình Thiện.
Với giá 1 triệu đồng Đông Dương (tương đương 2.000 lạng vàng), ông Thiện đã mua lại từ vợ chồng ông bà Borel một cơ ngơi khổng lồ với chiều dài khoảng 13km, chiều rộng khoảng 9km. Nơi đây không chỉ có 400.000 gốc cà phê, mà còn có 2.000 mẫu ruộng trồng lúa, 4.000 con trâu, bò, cừu, dê và 200.000 gốc xoan.
Cùng năm 1943, khi phong trào cách mạng gặp muôn vàn khó khăn, ông bà Thiện đã trở thành mạnh thường quân cứu nguy. Khi quỹ Đảng lâm vào cảnh kiệt quệ, chỉ còn 24 đồng, ông bà đã không ngần ngại ủng hộ 30.000 đồng.
Đến năm 1945, bà Thiện gửi 100.000 đồng Đông Dương cho quỹ Đảng để chuẩn bị khởi nghĩa
Cách mạng tháng Tám thành công, ông Đỗ Đình Thiện được cử phụ trách Quỹ độc lập, sau đó là Tuần lễ vàng. Ông bà Thiện đã đóng góp 64 lạng vàng và mua (rồi tặng lại) tấm chân dung Hồ Chí Minh với giá 1 triệu đồng để ủng hộ Quỹ.
Sau khi Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, đất nước ta đứng trước những thử thách vô cùng khắc nghiệt. Một trong những vấn đề nổi lên là tài chính, mà quan trọng là việc phát hành đồng tiền của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Ông Đỗ Đình Thiện đã mua lại toàn bộ nhà in Taupin của Pháp tại Hà Nội rồi hiến tặng cho Chính phủ. Khi việc in tiền ở Hà Nội không còn an toàn, ông lại đề xuất chuyển nhà máy in lên chính đồn điền cà phê của gia đình mình.
Tại đây, giữa bạt ngàn đồi cà phê Chi Nê, tờ bạc 100 đồng Việt Nam, còn được gọi là tờ bạc “con trâu xanh”, đã ra đời. Tờ bạc ấy không chỉ đơn thuần là tiền, mà là một vũ khí đấu tranh, là tuyên ngôn về chủ quyền tài chính của một quốc gia vừa giành được độc lập.
Nước Việt Nam độc lập phải có đồng bạc Việt Nam độc lập.
Chính nơi đây, Bác Hồ đã 2 lần về thăm năm 1947 và căn dặn: “Đây là nhà in của ta, các chú giữ gìn cẩn thận, phải thi đua nhau làm việc để in được nhiều tiền cho cả nước tiêu dùng vào công cuộc kháng chiến cứu quốc.”
Khi toàn quốc đứng lên kháng chiến, giặc Pháp đã tìm mọi cách để huỷ diệt nhà máy in tiền, để huỷ diệt nguồn tài chính quốc gia. Ngày 24/2/1947, máy bay Pháp dội bom xuống đồn điền. Cơ ngơi của gia đình ông Thiện tan tành, kho cà phê và kho vật liệu cháy rụi. Sự hy sinh ấy thật lớn lao, nhưng tinh thần dân tộc và ngọn lửa độc lập đã được giữ trọn.
Những đóng góp to lớn của gia đình ông Đỗ Đình Thiện đã được Nhà nước ghi nhận. Năm 1950, ông bà vinh dự được tặng thưởng Huân chương Kháng chiến hạng Nhì và nhiều huân huy chương khác.
Và đến năm 2007, địa điểm nhà máy in tiền tại Đồn điền Chi Nê, nơi tờ bạc “con trâu xanh” ra đời, đã được xếp hạng Di tích Lịch sử Quốc gia. Đây không chỉ là sự tôn vinh đối với gia đình ông Thiện, mà còn là lời nhắc nhở cho thế hệ mai sau về một giai đoạn lịch sử đầy cam go, nơi một đồn điền cà phê đã đồng hành cùng dân tộc trong hành trình giành độc lập.
Cùng SixAm, hãy trân trọng từng khoảnh khắc được sống trong hòa bình và tự do. Chúc mừng 80 năm ngày Quốc khánh Việt Nam!
Nguồn Hà Nội Tri Thức